Turystyka to przemysł XXI wieku. Z opracowań ONZ wynika, że w XXI wieku około 30% zatrudnionych będzie pracować w dziedzinach bezpośrednio lub pośrednio związanych z turystyką. Już dzisiaj pod względem obrotów finansowych plasuje się ona na trzecim miejscu po przemysłach: paliwowo-energetycznym i samochodowym. W warunkach podnoszenia wykształcenia społeczeństw krajów rozwiniętych obok typowej turystyki wypoczynkowej i krajoznawczej pojawiają się potrzeby bardziej wyrafinowane, zaspokajane przez turystykę kwalifikowaną. Na pograniczu turystyki krajoznawczej i kwalifikowanej pojawiła się nowa gałąź turystyki, turystyka geologiczna, czyli geoturystyka.

Geoturystyka jest działem turystyki poznawczej nastawionej na przeżycia bazujące na poznawaniu obiektów i procesów geologicznych oraz doznawaniu w kontakcie z nimi wrażeń estetycznych.

Geoturystyka może także być działem turystyki kwalifikowanej, jeśli poznawanie obiektów geologicznych wymaga specjalnych umiejętności (sprawności fizycznej, wiedzy geologicznej, specjalistycznych kwalifikacji np. wspinaczkowych, żeglarskich.

Geoturystyka wykorzystuje rezultaty badań geologii podstawowej do celów praktycznych (np. przy tworzeniu nowego produktu turystycznego), jest zatem także działem geologii stosowanej.

Geoturystyka ma ścisły związek z ochrona przyrody, zwłaszcza nieożywionej. Wiele obiektów geoturystycznych, ze względu na swoje unikatowe walory, objętych jest różnymi formami ochrony przyrody.

Miliony obiektów przyrody nieożywionej takie jak: masywy górskie, pustynie, wybrzeża morskie, kaniony i przełomy rzeczne, wulkany, wodospady, skałki, jaskinie, odsłonięcia terenowe atrakcyjnych skał, są lub mogą stać się, po odpowiednim zagospodarowaniu i udostępnieniu, atrakcjami geoturystycznymi.

Przykładami takich obiektów są: Kanion Kolorado, wodospad Niagara i gejzery Yellowstone w Ameryce Północnej; wulkany Wezuwiusz i Etna, klifowe wybrzeża Normandii, fiordy Norwegii i jaskinie Słowenii w Europie; pustynia Sahara, wulkan Kilimandżaro, Wielki Rów tektoniczny i jezioro Natron w Afryce; wodospady Iguazu, jezioro Titicaca czy lodowiec Perito Moreno w Ameryce Południowej; Wielka Rafa Koralowa i Ayers Rock w Australii; Himalaje, skałki Kapadocji, wąwozy Jangcy i Morze Martwe w Azji.

Obok nich są to także tysiące obiektów technicznych (kopalnie czynne i muzealne) służących eksploatacji i przeróbce kopalin. Do najciekawszych w świecie należą: kopalnie Soli w Salzburgu i okolicy (Austria), kopalnie złota i zakład przeróbki rudy w Silvertson (Kolorado), skansen i kopalnie złota w Ballarat (Australia), salar de Uyuni w Chile, a w Polsce: kopalnia soli w Wieliczce, kopalnia krzemieni w Krzemionkach Opatowskich, kopalnia złota w Złotym Stoku, szyby naftowe w Bóbrce, tężnia w Ciechocinku.

Geoturystyka pojawia się jako dyscyplina na konferencjach z zakresu nauk o Ziemi (na 32 Międzynarodowym Kongresie Geologicznym zaprezentowano 13 referatów dotyczących zagadnień związanych z geoturystyką). Geoturystyka wkracza w obszar interdyscyplinarnej działalności naukowej, lokując się między geologią i ochroną przyrody nieożywionej, a turystyka.