Rozwój cywilizacji na Ziemi jest nierozerwalnie związany z wykorzystaniem surowców mineralnych. Najwcześniej korzystano z wody, krzemieni i soli. Woda była czynnikiem decydującym o miejscu zamieszkania, a także powstawaniu głównych dróg migracji. Krzemienie, a także inne jednorodne skały były niezbędnym tworzywem dla prymitywnych narzędzi i broni już 2 mln lat temu. Zmiana trybu życia na osiadły była motorem wykorzystania skał do budowy domów, świątyń itp. Ponad 9 tys. lat temu zainteresowanie wzbudziły skały ilaste służące do wyrobu naczyń ceramicznych, a następnie produkcji cegły, sporządzania farb mineralnych i w końcu 3,5 tys. lat temu wyrobów szklanych. Do wiązania kamieni i cegły stosowano cement rzymski i gips sztukatorski.

Innym produktem odgrywającym od początku ważną rolę była sól, jako źródło niezbędnych dla zdrowia składników oraz produkt o walorach smakowych i właściwościach konserwujących. Górnictwo solne przetrwało nawet najtrudniejsze okresy stagnacji, a zapotrzebowanie na sól nie zmniejsza się.

Około 15 tysięcy lat p.n.e. nastała epoka metali. Początkowo wykorzystywano tylko złoto i miedź, które występowały w przyrodzie w postaci rodzimej. Później odkrywano inne metale jak żelazo, ołów, cynę, ucząc się je wydobywać i odzyskiwać z kruszców metodami hutniczymi. Surowce mineralne stawały się w miarę rozwoju istotne dla społeczeństw i państw jako przedmiot wymiany handlowej, mającej wpływ na umacnianie ich potęgi i wzrost zamożności mieszkańców. Rozwój górnictwa metali przyczynił się do budowy floty i odkrywania nowych kontynentów - nowe źródła pozyskiwania surowców mineralnych. Państwa posiadające je zdobywały dominację kulturową nad resztą świata.

Rewolucja przemysłowa, na przełomie XVIII i XIX w. spowodowała gwałtowny wzrost wydobycia surowców mineralnych, zwłaszcza węgla i rud żelaza. Tworzyły się wielkie ośrodki górnicze i hutnicze, a społeczeństwo przekształcało się z rolniczego w miejskie, przemysłowe. Dzięki wynalezieniu maszyny parowej rozwijał się transport kolejowy, a po odkryciu ropy naftowej i rozwoju jej przetwórstwa także samochodowy i lotniczy. Dla jego potrzeb odkrywano nowe metale, doskonalono technologie ich przetwórstwa i tworzono nowe dziedziny zastosowania. W miarę zwiększania wydobycia surowców mineralnych, ich zasoby wyczerpują się. Państwa tracą swoją niezależność surowcową. Tworzą się międzynarodowe grupy interesów, które kontrolują znaczną część kluczowych zasobów. Jednocześnie poszukuje się nowych źródeł surowców, penetrując coraz głębiej skorupę ziemską lub prowadząc wiercenia na dnie oceanów lub prace poszukiwawcze nawet w kosmosie.

Ekspansja górnictwa i przetwórstwa powoduje przekształcenia środowiska. Zwiększa się zanieczyszczenie powietrza, wód powierzchniowych oraz gleb. Przemysł wytwarza coraz więcej odpadów składowanych na zwałowiskach, zajmujących coraz większe obszary. Niektóre odpady (np. z elektrowni atomowych, przemysłu chemicznego) zawierają związki niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi. Synergiczne oddziaływania przekształceń powodują pogarszanie się warunków zdrowotnych mieszkańców regionów przemysłowych i ich okolicy. Pojawiają się choroby zawodowe wśród pracowników kopalni i hut oraz cywilizacyjne, zwłaszcza wśród dzieci (alergie).

W połowie XX w. następuje przełom w rozwoju różnych form przemysłu. Człowiek zaczyna rozumieć, że utrzymanie dotychczasowego tempa rozwoju i nieracjonalnego wykorzystania surowców mineralnych prowadzi do katastrofy ekologicznej. W związku z powyższym szuka nowych technologii pozwalających na racjonalne wykorzystanie posiadanych zasobów surowców mineralnych, a tym samym poprawę warunków życia mieszkańców Ziemi, bez regresji rozwoju gospodarczego. W nowym podejściu do wykorzystania surowców zwraca się szczególną uwagę na możliwość wykorzystania substytutów ukrytych w surowcach odpadowych. Pozwoli to na zachowanie zasobów dla przyszłych pokoleń i ochronę Ziemi.